चन्द्रमाको टाढाको भागबाट नमूना सङ्कलन गर्न चीनद्वारा पहिलो अनुसन्धान सुरु

चीनले  चन्द्रमाको टाढाबाट नमूना सङ्कलन गर्नका लागि अनुसन्धान सुरु गरेको छ । यो अनुसन्धान विश्वमा पहिलो पटक हो । सन २०३० सम्ममा चालक दल चन्द्र मिसनमा पठाउने लक्ष्य राखेको महत्त्वाकांक्षी कार्यक्रमका साथ अगाडि बढाइरहेको छ ।

घटनास्थलमा रहेका एएफपीका पत्रकारहरूका अनुसार चाङ’ई–६ चन्द्र जाँच बोकेको रकेट दक्षिणी चीनको हेनान प्रान्तमा वेनचाङ अन्तरिक्ष प्रक्षेपण केन्द्रबाट साँझ ५ः३० बजे प्रक्षेपण भएको थियो ।

यो चीनको महत्त्वाकांक्षी अन्तरिक्ष कार्यक्रमका लागि पछिल्लो छलाङ हो । यसका बारेमा यसको प्रयोग सैन्य उद्देश्य र बाह्य प्रभुत्व स्थापित गर्ने प्रयासमा भइरहेको वासिङ्टनले चेतावनी दिएको छ ।

चाङ’ई–६ को लक्ष्य चन्द्रमाको टाढाको हिस्साबाट करिब दुई किलोग्राम चन्द्र नमूना सङ्कलन गर्नु र तिनीहरूको विश्लेषणका लागि पृथ्वीमा ल्याउनु रहेको छ । सरकारी समाचार एजेन्सी सिन्ह्वाले यसलाई ‘मानव चन्द्र अन्वेषणको इतिहासमा आफ्नो तरिकाको पहिलो प्रयास’ भनेको छ ।

यो प्राविधिकरूपमा जटिल ५३ दिवसीय मिसन हो । मिसनले चन्द्रमाको छेउबाट अभूतपूर्व प्रक्षेपण गर्ने प्रयास गरेको देख्नेछ र यो सधैँ पृथ्वीबाट टाढा हुन्छ ।

चीनको लुनार एक्सप्लोरेसन एन्ड स्पेस इन्जिनियरिङ सेन्टरका उपनिर्देशक जिई पिङले पत्रकारहरूलाई भने, “चाङ’ई–६ ले पहिलो पटक चन्द्रमाको टाढाबाट नमूना सङ्कलन गर्नेछ ।”

उक्त यानलाई विशाल दक्षिणी ध्रुव–एटकेन बेसिनमा उत्रिनका लागि तयार गरिएको छ । यो सौर्यमण्डलमा सबैभन्दा ठूलो ज्ञात भएको क्रेटरहरूमध्येको एक हो । त्यहाँ पुगेपछि चाङ’ई–६ ले चन्द्रमाको माटो र चट्टानहरू खोज्नेछ र अवतरण क्षेत्रमा अन्य प्रयोग गर्नेछ ।

त्यसपछि चाङ’ई–६ ले चन्द्रमाको सतहबाट उठाउनुपर्छ र आफ्नो कदम पृथ्वीतिर फर्किन बढाउनुपर्छ ।

राष्ट्रपति सी जिनपिङको नेतृत्वमा चीनको ‘अन्तरिक्ष सपना’ लाई तीव्र बनाइएको छ । बेइजिङले आफ्ना दुई परम्परागत शक्ति अमेरिका र रुससँग अन्तर कम गर्ने प्रयासमा महत्त्वाकांक्षी उपक्रमहरूको शृङ्खलालाई लक्षित गर्दै विगत दशकमा आफ्नो अन्तरिक्ष कार्यक्रममा ठूलो स्रोतहरू जुटाएको छ ।

चीनले धेरै उल्लेखनीय उपलब्धि पनि हासिल गरेको छ । यसमा तियाङयोङ अर्थात ‘स्वर्गीय दरबार’ नामक अन्तरिक्ष स्टेसनका निर्माणमा पनि समावेश छ । यहाँ उसले गत महिना तीन अन्तरिक्ष यात्रीको नयाँ दललाई पठाएको थियो ।

बेइजिङले मङ्गल र चन्द्रमामा रोबोटिक रोभर पनि अवतरण गराएको छ र चीन स्वतन्त्ररूपमा मानिसलाई कक्षमा पठाउने तेस्रो मुलुक बनेको छ । चीनको लक्ष्य सन् २०३० सम्ममा चन्द्रमामा चालक दल मिसन पठाउने रहेको छ र चन्द्रमाको सतहमा एउटा आधार निर्माण गर्ने योजना बनाएको छ ।

अमेरिकाले पनि आफ्नो आर्टेमिस ३ मिसनका साथ सन् २०२६ सम्ममा अन्तरिक्ष यात्रीहरूलाई चन्द्रमामा फिर्ता राख्ने योजना बनाएको छ ।

चीनको अन्तरिक्ष कार्यक्रमको द्रुत प्रगतिले वासिङ्टनमा खतराको घन्टी बजाएको छ । नासाका प्रमुखले गत महिना अमेरिका अब बेइजिङविरुद्धको ‘दौड’ मा रहेको चेतावनी दिनुभएको थियो । नासाका प्रशासक बिल नेल्सनले क्यापिटल हिलमा सांसदहरूसँग भने, “उनीहरूको कथित नागरिक अन्तरिक्ष कार्यक्रम सैन्य कार्यक्रम हो भन्ने हामी विश्वास गर्छौं ।”