रामायण र भानुभक्तको कुरा !



डा. गोविन्दशरण उपाध्याय ।
श्रीसीताराम नेपाली धार्मिक, सांस्कृतिक तथा जीवन दर्शनका अङ्ग हुन् भानुभक्तले नेपालीमा रामायण लेखेर नेपाली भाषाको विकासमा ठूलो टेवा पुर्याए । भानुभक्तले रामायण लेख्नु भन्दा हजारौं वर्ष पहिलेदेखि नै नेवार समुदायले सीतारामको कथामा आधारित रहेर ‘सीताराम जात्रा’का माध्यमबाट रामकथाको मन्चन गर्थे । मगर, थारू, बज्जी, भोजपुरी, गुरुंग, थकालीआदि जातजातिहरूमा पनि सीतारामको गहिरो छाप रहेका छ ।

भारत, श्रीलंका, थाइल्याण्ड, कम्बोडिया, इन्डोनेसिया, फिलिपिन्ससहित विश्वका अनेकौं देशमा सीतारामको जीवनीमा आधारित कथाहरू र त्यसमा आधारित भएर लीला (नाटक) मन्चन गरिन्छ । नेपालमा पनि नेपाली परिवेशअनुसार रामकथा सृजना गर्ने काम भानुभक्त कविले गरेका हुन् । धेरै रामायण होलान् तर नेपालीहरूका लागि भानुभक्तको रामायणजस्तो अर्को हुनैसक्दैन । यसमा गौरव गरौँ ।
ऋषि बाल्मिकीको रामायण महान् छ । आनदरामायणआदि श्रेष्ठ छन् । भोजपुरी कवि तुलसीदासको रामायण धेरै राम्रो छ । तर नेपाली भाषि र नेपाली समाजलाई धार्मिक, सांस्कृतिक तथा सामाजिक रूपमा एकीकृत बनाउने भूमिकामा भानुभक्तले लेखेको रामायणको स्थान कुनैले पनि लिन सक्दैन । समकालीन र आधुनिक नेपालको जरोकिलो भानुभक्तको रामायणले बलियोसंग गाडेको छ । नेपालीले नेपाली रामायणको सम्मान, चर्चापरिचर्चा, अनुसन्धान नगरे कस्ले गर्छ ?

नेपालीका आदिकवि भानुभक्तले रामायणका माध्यमबाट विश्वभरिका नेपाली भाषिहरूलाई सांस्कृतिक एकीकरणको सूत्रमा बाँधेका छन् । भानुभक्तको रामायण भोजपुरी तथा मैथिलीभाषामा पनि अनुवाद भएको छ । भानुभक्तको रामायण वारे चर्चापरिचर्चा गर्दा नेपाल र नेपालीको पनि मान बढ्छ । भानुभक्त र उनको रामायणवारे परिचर्चा गरौँ । नेवार समुदायले “बास्सा नाच, गाईजात्रा, दशअवतार नाचआदिमा सीतारामको कथा मन्चन हुन्छ ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?

प्रतिक्रिया दिनुहोस
गृह मन्त्रालयद्वारा आठ जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारीहरुको सरुवा, जयनारायण गृहमा तानिए

काठमाडौं । गृह मन्त्रालयले आठ जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारीको सरुवा गरेको छ ।

कुलमानलाई हटाउन खोज्दै उर्जामन्त्री खड्का, फेरि सोधे स्पष्टीकरण

काठमाडौं । ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिँचाइ मन्त्रालयले नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान

प्रत्येक महिनाको कम्तीमा तीन दिन श्रम अभियानमा आबद्ध हुनुपर्ने व्यवस्था गर्न नेतृत्वलाई माओवादी नेताहरुको सुझाव

काठमाडौँ । नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) का नेताहरुले पार्टीलाई उत्पादनसँग जोड्न अध्यक्षसहित

सरकारले सार्वजनिक यातायातको भाडा बढायो, कहाँको कति ?

काठमाडौं । सरकारले सार्वजनिक सवारीसधानको भाडा बढाएको छ । यातायात व्यवस्था विभागले अन्तरप्रदेश