साम्राज्य उदाउँछन् र ती फेरि अस्ताउँछन्



जीवा लामिछाने ।

उत्कर्षका दिनमा ख्मेर साम्राज्य इन्डो चाइनादेखि बंगालको खाड़ी र चिनको यूनान प्रान्तसम्म फैलिएको रहेछ । ख्मेर वंशमा एक से एक प्रतापी राजाहरुले झण्डै ६ सय बर्ष शासन गरेका रहेछन्। ती मध्ये सूर्य बर्मन द्वितीय र जय बर्मन सप्तमले स्याम रिप झेत्रमा आंककोर वाट, आंगोर थोम, बेइन आदि पुरातात्विक महत्वका अति महत्वपूर्ण सम्पदाहरु निर्माण गराएका रहेछन । त्यसमध्ये आंगोरबाट मन्दिर परिसरलाई संसारकै सबैभन्दा ठूलो मन्दिर मानिन्छ ।

यो बंशका राजाहरु भगवान विष्णु र शिवका उपाशक थिए । खण्डहर मन्दिरका भित्ताहरुमा रामायण, महाभारत, पुराण आदिमा वर्णित अनेक क़िस्साहरुलाई स्टोन कार्भिंगबाट चित्रण गरिएको छ ।

अन्न उत्पादन, उद्योगधन्दा बिस्तार र बिशाल क्षेत्रफलका कारण त्यति बेला निक्कै उन्नति भएको साम्राज्य रहेछ यो ।

यो त भयो इतिहासको कुरा:

समय क्रममा शक्तिशाली ख्मेर साम्राज्य बिलाएर गयो ।
चार सय बर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको आंककोर पुरातात्विक पार्क एरियामा अहिले मन्दिर र दरबारहरुका भग्नावशेष मात्रै बाक़ी छन् । साम्राज्यहरु जसरी उदाए त्यसैगरी बिलाउंदै गएको ईतिहास छ । शक्तिशाली मुग़ल साम्राज्य, अटोमन ईम्पाएर, रोमन ईम्पाएर आदिको अहिले नामो निसान छैन । कुनै समय सूर्यास्त नहुने बेलायती साम्राज्य खुम्चिएर अहिले युरोपको एक मझौला खालको टापुमा सीमित हुन पुगेको छ । आफ्नै आंखा अगाडी सोभियत साम्राज्यको पतन भएको देखियो ।

शक्तिशाली ख्मेर साम्राज्यको राजधानी आंककोर पार्क क्षेत्र अवलोकन गर्दै गर्दा म सोचिरहेको छु, संसार परिवर्तनशील त छ नै, यो क्षयशिल पनि रहेछ ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?

प्रतिक्रिया दिनुहोस
एकपटक विचार गरौँ त ?

डा. गोविन्दशरण उपाध्याय । मलेसिया एउटा मुस्लिम राष्ट्र हो जहाँ हरेक पांच वर्षमा

हाम्रो कर प्रणालीकाबारेमा कहिलेसम्म मौन बस्ने ?

डा. युवराज संग्रौला । धेरै नेपालीमा एउटा रोग छ, त्यो हो समस्या नोखोतल्ने

धर्मनिरपेक्षताको दर्शन र नेपाल

डा. गोविन्दशरण उपाध्याय । १. धर्म निरपेक्षता कि पन्थ निरपेक्षता भारतीय संविधानको प्रस्तावनामा

यिनै भिजनविहीन र निष्ठारहित नेताबाट समृद्धि सम्भव होला ?

डा. बाबुराम भट्टराई । धेरै महानुभवहरूले बाबुराम ‘एक्लियो’ ‘हरायो’ भनेर चिन्ता गरेको देखियो।