एन्टिबायोटिकले सङ्क्रमण नियन्त्रण गर्न नसक्दा एकवर्षमै ३० लाख बालबालिकाको मृत्यु

बीबीसी । एन्टिबायोटिकहरू सङ्क्रमण नियन्त्रण गर्न नसक्ने अवस्था उत्पन्न भएका कारण सन् २०२२ मा मात्रै विश्वभरिमा ३० लाख बालबालिकाको मृत्यु भएको बाल स्वास्थ्यका दुई प्रमुख विज्ञले गरेको अनुसन्धानले देखाएको छ ।

यस्तो समस्याका कारण दक्षिणपूर्वी एशिया र अफ्रिकाका बालबालिका सबैभन्दा धेरै जोखिममा छन् । सङ्क्रमण निम्त्याउने सूक्ष्मजीवहरू एन्टिबायोटिक औषधिले काम नगर्ने किसिमले विकास भएको अवस्थालाई ‘एन्टिमाइक्रोबिअल रेजिस्टन्स’ (एएमआर) अर्थात् ’प्रतिजैविक प्रतिरोध’ भनिन्छ ।

एन्टिबायोटिकले काम नगर्ने अवस्था अहिले विश्वभरिका मानिसहरूले सामना गरिरहेको जनस्वास्थ्यको सबैभन्दा ठूलो चुनौतीको रूपमा पहिचान भएको छ । नयाँ अध्ययनले एएमआरले बालबालिकाहरूको ज्यान लिइरहेको खुलासा गरेको छ ।

विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन र विश्व बैंकसहित कैयौँ स्रोतबाट तथ्याङ्क लिएर दुई विज्ञले तयार पारेको अध्ययन प्रतिवेदनमा सन् २०२२ मा ३० लाखभन्दा धेरै बालबालिकाको मृत्युको कारण औषधिले काम नगर्ने सङ्क्रमणसँग सम्बन्धित देखिएको उल्लेख छ ।

विज्ञहरूका अनुसार यो नयाँ अध्ययनले बालबालिकाहरूमा एएमआरसम्बन्धी सङ्क्रमण तीन वर्षमै १० गुनाले बढेको देखाएको छ । कोभिड सङ्क्रमणका कारण यो सङ्ख्या खराब अवस्थामा पुगेको आँकलन गरिएको छ ।

छालाको सङ्क्रमणदेखि निमोनियासम्म कैयौँ प्रकारका ब्याक्टेरियाबाट हुने सङ्क्रमण रोक्न वा उपचार गर्न एन्टिबायोटिकको प्रयोग हुने गरेको छ । यस्ता औषधिहरू कतिपय अवस्थामा उपचारभन्दा पनि सङ्क्रमणको रोकथामका लागि प्रयोग गरिन्छ।

उदाहरणका लागि, शल्यक्रिया गर्नुपर्ने बिरामी वा क्यान्सरविरुद्ध कीमोथेरपी गर्नुअघि एन्टिबायोटिक औषधि चलाइन्छ । रुघाखोकी, ज्वरो वा कोभिडजस्ता भाइरल सङ्क्रमणमा एन्टिबायोटिकको प्रभाव हुँदैन । प्रतिवेदनका प्रमुख लेखकहरू अस्ट्रेलियाको मर्डोख चिल्ड्रन्स् रिसर्च इन्स्टिट्यूडका डा यान्हङ जेसिका हू र क्लिन्टन हेल्थ एक्सेस इनिशटिभ्सका प्राध्यापक हर्ब हार्वेल सबैभन्दा जटिल सङ्क्रमणमा मात्रै प्रयोग गरिनुपर्ने एन्टिबायोटिकहरूको प्रयोग उल्लेख्य मात्रामा बढेको देखाएका छन् ।

सन् २०१८ देखि २०२१ को बीचमा ‘वाच एन्टिबायोटिक्स’ भनिने उच्च प्रतिरोधी क्षमता भएका एन्टिबायोटिकहरूको प्रयोग दक्षिणपूर्वी एशियामा १६० प्रतिशतले र अफ्रिकामा १२६ प्रतिशतले बढेको अध्ययनले देखाएको छ ।

त्यही अवधिमा ‘रिजर्भ एन्टिबायोटिक्स’ भनिने जटिल र बहुऔषधि प्रतिरोधी सङ्क्रमणमा अन्तिम अवस्थामा मात्रै उपचारका लागि प्रयोग हुने एन्टिबायोटिकहरूको प्रयोग दक्षिणपूर्वी एशियामा ४५ प्रतिशत र अफ्रिकामा १२५ प्रतिशतले बढेको देखिएको छ।