एआईको विकास र सुरक्षालाई सन्तुलित बनाउन विश्वव्यापी सहमति कायम गर्न चीनको आग्रह

सांघाई । चीनका प्रधानमन्त्री ली कियाङले बेइजिङ र वासिङ्टनबीचको प्रविधिको होडबाजी कम हुने कुनै सङ्केत नदेखिए पनि विश्वव्यापी सहमति तत्काल आवश्यक रहेको भन्दै बोद्धिक कृतिमता (एआई)को विकासलाई सुरक्षा जोखिमविरुद्ध सन्तुलित गर्नुपर्ने बताएका छन् ।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले निजी क्षेत्रको एआई विकासमा बाधा पुर्याउन सक्ने ‘लालफीताशाही हटाउने र कडा नियमन हटाउने’ वाचा गर्दै तीव्र गतिमा अघि बढिरहेको क्षेत्रमा अमेरिकी प्रभुत्वलाई मजबुत बनाउने उद्देश्यले आक्रामक लो–रेगुलेशन रणनीति सार्वजनिक गरेको केही दिनपछि कियाङकोे यो टिप्पणी आएको हो ।

शनिबार साङ्घाईमा आयोजित विश्व एआई सम्मेलन (डब्ल्युएआइसी) को उद्घाटन गर्दै लीले अन्तर्राष्ट्रिय एआई सहयोगका लागि चिनियाँ नेतृत्वको निकायको स्थापनाको घोषणा गर्दै शासन र खुला स्रोत विकासको आवश्यकतामा जोड दिए ।

“एआईले ल्याएको जोखिम र चुनौतीले विश्वको व्यापक ध्यान खिचेको छ। विकास र सुरक्षाबीच कसरी सन्तुलन कायम गर्ने भन्ने विषयमा तत्काल सम्पूर्ण समाजको थप सहमति आवश्यक छ,” उनले भने ।

उनले नयाँ घोषित सङ्गठनको बारेमा थप विवरण दिनुभएन यद्यपि पछि चिनियाँ सरकारी मिडियाले यसको मुख्यालय साङ्घाईमा राख्ने ‘प्रारम्भिक विचार’ रहेको बताएका छन् ।

चीनको सरकारी समाचार संस्था सिन्ह्वाका अनुसार सङ्गठनले सङ्गठनको सेटअप वा संयन्त्रको बारेमा विस्तृत जानकारी नदिई ‘व्यापक परामर्श, संयुक्त योगदान र साझा लाभसहितको विश्वव्यापी शासनलाई बढावा दिने जनाएको छ ।

लगभग सबै उद्योगहरूमा एआई एकीकृत भइरहेको समयमा यसको प्रयोगले प्रमुख प्रश्नहरू उठाएको छ । गलत सूचनाको प्रसार, रोजगारीमा यसको प्रभाव र प्राविधिक नियन्त्रणको सम्भावित हानिको बारेमा प्रश्नहरू केन्द्रित भएका छन् ।

डब्ल्यूएआईसीमा शनिबार एक सम्बोधनमा नोबेल पुरस्कार विजेता भौतिकशास्त्री जेफ्री हिन्टनले अहिलेको एआईको स्थितिलाई ‘पाल्तु जनावरको रूपमा धेरै प्यारा बाघको बच्चा’ राख्नुसँग तुलना गरे ।

उनले भने, ‘बाँच्नको लागि, तपाईंले यो सुनिश्चित गर्न आवश्यक छ कि तपाईं यसलाई ठूलो भएपछि तपाईंलाई मार्न नसक्ने गरी प्रशिक्षित गर्न सक्नुहुनेछ।’

हालैका वर्षहरूमा एआई प्रविधिले मारेको ठूलो फड्कोले यसलाई अमेरिका–चीन प्रतिद्वन्द्विताको अग्रपङ्क्तिमा पुगेको छ।

प्रधानमन्त्री लीले चीनले ओपन सोर्स एआईको विकासलाई ‘सक्रिय रूपमा बढावा’ दिने बताउँदै बेइजिङ अन्य विशेष गरी विकासशील देशहरूसँग प्रगति साझेदारी गर्न इच्छुक रहेको बताए ।

“यदि हामी प्राविधिक एकाधिकार, नियन्त्रण र अवरोधमा संलग्न भयौँ भने, कृत्रिम बोद्धिकता केही देशहरू र केही उद्यमहरूको संरक्षण हुनेछ,” उनले भने ।