भारतको रक्षा र सुरक्षा साझेदारीमा इयुको नजर

नयाँदिल्ली । युरोपेली सङ्घ (इयु) ले भारतसँग सुरक्षा र रक्षा साझेदारी अन्वेषण गरिरहेको इयुकी प्रमुख उर्सुला भोन डेर लेयनले बताएकी छन् ।

नयाँदिल्लीमा रहेकी भोन डेर लेयन आफ्नो परम्परागत सहयोगी संयुक्त राज्य अमेरिकासँग बिग्रिएको सम्बन्ध बचाउन खोज्दै आफ्ना कमिश्नहरूको समूहका साथ दुई दिने भ्रमणका लागि बिहीबार भारत आइपुगेकी हुन् ।

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले मित्र र शत्रु दुवैका विरुद्ध धेरै शुल्क लगाउने घोषणा गरेपछि प्रतिनिधिमण्डलले विश्वको पाँचौँ ठूलो अर्थतन्त्रसँग आफ्नो कूटनीतिक र व्यापारिक सम्बन्धलाई गहिरो बनाउने लक्ष्य राखेको छ ।

इयुले एसिया–प्रशान्त क्षेत्रमा चीनको बढ्दो प्रभावबारे साझा चिन्ताहरू, लचिलो आपूर्ति शृङ्खला निर्माण र कृत्रिम बौद्धिकता (एआई) सहित नयाँ प्रविधिहरूको शासनबारे भारतसँग साझा आधार खोज्ने आशा पनि राखेको छ ।

“हामी जापान र दक्षिण कोरियासँगको साझेदारीको ढाँचामा भारतसँग भविष्यको सुरक्षा र रक्षा साझेदारीको अन्वेषण गर्दैछौँ भनेर म घोषणा गर्न सक्छु”, इयु प्रमुखले भनिन्,“यसले हामीलाई साझा खतराहरू विरुद्ध हाम्रो काम बढाउन मद्दत गर्नेछ, चाहे त्यो सीमापार आतङ्कवाद, समुद्री सुरक्षा खतरा, साइबर आक्रमण वा हामीले देख्ने नयाँ घटना होस् ः हाम्रो महत्त्वपूर्ण पूर्वाधारमा आक्रमण ।”

इयु भारतको सबैभन्दा ठूलो व्यापारिक साझेदार हो । इयुले सन् २०२३ मा एक खर्ब २४ अर्ब युरो (एक खर्ब ३० अर्ब डलर) मूल्य बराबरको वस्तुहरूको व्यापार गरेको थियो । ब्रसेल्सका अनुसार यो कूल भारतीय व्यापारको १२ प्रतिशतभन्दा बढी हो ।

भारतीय बजारले रक्षादेखि कृषि, कार र स्वच्छ ऊर्जासम्मका क्षेत्रहरूका लागि धेरै अवसरहरू प्रदान गर्दछ । तथापि उच्च शुल्कहरूद्वारा संरक्षित यो हाल इयुको वस्तुहरूको व्यापारको केवल दुई दशमलव दुई प्रतिशत मात्र हो ।

ब्लकले आफ्ना कार, मदिरा, वाइन र अन्य उत्पादनहरूका लागि प्रवेश अवरोधहरू कम गर्ने व्यापार सम्झौताका लागि जोड दिइरहेको छ ।

यसैबीच नयाँदिल्लीले स्वच्छ ऊर्जा, सहरी पूर्वाधार र पानी व्यवस्थापन जस्ता क्षेत्रहरूमा उच्च इयु लगानीको आशा गरेको छ ।
मोदीले संयुक्त स्थानीय उद्यम र यसका कुशल व्यवसायीहरूका लागि थप सुव्यवस्थित आप्रवासन नीतिका लागि जोड दिएका छन् ।
“इयु र भारतबीचको स्वतन्त्र व्यापार सम्झौता विश्वमा कहीँ पनि यस प्रकारको सबैभन्दा ठूलो सम्झौता हुनेछ”, भोन डेर लेयनले भनिन्, “यो सजिलो हुने छैन, तर मलाई पनि थाहा छ कि समय र दृढ सङ्कल्प महत्त्वपूर्ण छ… यसैकारण हामीले प्रधानमन्त्री मोदीसँग यो वर्षभित्र यसलाई सम्पन्न गर्न जोड दिन सहमति जनाएका छौँ ।”

दुवै पक्षले युक्रेनमा रुसको युद्धबारे पनि छलफल गर्ने अपेक्षा गरिएको छ । आफ्नो परम्परागत सैन्य हार्डवेयरको आपूर्तिकर्ता एवं ऐतिहासिक रूपमा रुससँग नजिक भारतले युक्रेनको आक्रमणपछि मस्कोबाट टाढा रहन पश्चिमी दबावको विरोध गरेको छ ।