विश्वमा खाद्यान्नको मूल्य एक दशकयताकै उच्च

संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय खाद्य तथा कृषि सङ्गठन (एफएओ) ले विश्वमा खाद्यान्नको मूल्य एक दशकयताकै उच्च विन्दुमा पुगेको जनाएको छ । तथ्याङ्कले विश्वभर खाद्यान्न र वनस्पति तेलको मूल्य बढेको देखाउँछ ।

तरकारीको र तेलको मूल्य अक्टोबरमा करिब १० प्रतिशतले बढेर हालसम्मकै उच्च बनेको हो । आपूर्तिमा अवरोध, वस्तुको उच्च मूल्य, कल कारखाना बन्द हुनु र राजनीतिक तनावले मूल्य वृद्धिमा असर पारेको जनाइएको छ ।

एफएओका अनुसार अनाजको मूल्य एक वर्ष अघिको तुलनामा २२ प्रतिशतले बढेको छ । मूल्य वृद्धिमा गहुँको प्रमुख भूमिका रह्यो। क्यानडा, रुस र अमेरिकाजस्ता प्रमुख निर्यातकर्ता देशहरूमा उब्जनी खराब भएपछि पछिल्लो १२ महिनामा लगभग ४० प्रतिशतले मूल्य बढेको हो ।

पाम, सोया, सूर्यमुखी र रेपसेड तेलको मूल्यमा भएको वृद्धिले वनस्पति तेलको मूल्य सूचकाङ्कमा वृद्धि एफएओले जनाएको छ । पाम तेलको मामलामा, आप्रवासी कामदारहरूको अभावका कारण मलेसियामा उत्पादन घटेपछि मूल्य बढेको उल्लेख गरिएको छ ।

श्रमिकहरूको अभावले विश्वका अन्य भागहरूमा पनि खाद्यान्नको उत्पादन र ढुवानी लागत बढाउन योगदान पुर्याएको छ । ढुवानीमा अवरोधका कारण पनि दूधको मूल्य बढिरहेको छ। गत वर्षको तुलनामा दुग्ध उत्पादनहरूको मूल्यमा करिब १६ प्रतिशत वृद्धि भएको छ ।

म्याक्वेरी युनिभर्सिटीकी ब्रिजिट बुसिचियाका अनुसार विश्वव्यापी बजारमा अनुमानले पनि मूल्य अस्थिरतामा योगदान पुर्याइरहेको छ । १९९० को दशकदेखि, कमोडिटी फ्यूचर ट्रेडिङको विनियमनले संस्थागत लगानीकर्ताहरूको ठूलो जमातलाई यस बजारमा प्रवेश गर्न सम्भव बनाएको छ । यसले खाद्यान्न आयातमा निर्भर देशहरूमा विशेष प्रभाव पारेको छ ।

बुसिचियाले खाद्यान्नको बढ्दो मूल्यले विशेष गरी गरिबहरूलाई पिरोलेको बताइन्। किनकि पिछडिएका समूहहरू गरिबी रेखाभन्दा अझै पर धकेलिन्छन् जसका कारण सामाजिक र राजनीतिक तनाव बढ्ने सम्भावना रहन्छ।